‘De dancescene is geboren in de underground en die wordt nu naar de afgrond geduwd.’ Het is de prikkelende stelling van de actiegroep Amsterdam Danst Ergens Voor (ADEV). Het is volgens ADEV de hoogste tijd om niet zomaar te dansen, maar ergens vóór te dansen. Voor de underground en subcultuur. Op zaterdag 18 oktober organiseert ADEV tijdens Amsterdam Dance Event (ADE) een grote demonstratie dwars door de binnenstad. Maar wat is dat eigenlijk, ‘underground’? En waarom is het essentieel voor een stad om vrijplaatsen - die wezenlijk verschillen van broedplaatsen - te hebben? ‘Zonder underground is er geen alternatief voor de monocultuur van gereguleerde broedplaatsen en commerciële clubs.’

ADEV presenteert zich als een alternatief voor het ADE. ‘Het is een collectief van underground soundsystems, vrijplaatsen en kraakpanden,’ zegt woordvoerder Niels Arnbak. ‘Wij vinden dat er, tijdens ADE maar ook door het jaar heen, te weinig ruimte is voor subcultuur. Het ADE is voor ons een uitstekende gelegenheid om bij elkaar te komen en om te laten zien wat de underground in huis heeft. Wij zijn het enige gratis toegankelijke, non-commerciële ADE-evenement. Onze subcultuur is vrij, in tegenstelling tot de dance-industrie die wordt aangeprezen door partijen als Buma Cultuur.’ Arnbak zet vraagtekens bij de rol van ADE-organisator Buma Cultuur. Hij noemt het overkoepelende Buma Stemra ‘smerig’ en verwijst naar het feit dat ze in het verleden in opspraak zijn geweest.

Wat willen jullie bereiken met de aangekondigde demonstratie?  
De underground is over het algemeen behoorlijk versnipperd. Als je kijkt naar waar in Amsterdam nog kraakpanden of soundsystems zijn, dan bevinden die zich in de periferie van de stad. Met deze bijeenkomst proberen wij samen iets moois neer te zetten. Op ADE komen alle commerciële partijen samen, op ADEV de niet-commerciële. We hebben een duidelijke boodschap. We dansen voor een bepaald ideaal. Niet voor Samsung, niet voor onze favoriete dj of voor een biertje, wij dansen voor het creëren van nieuwe vrijplaatsen en nieuwe subculturen in Amsterdam.

…‘Een vrijplaats is iets anders dan een broedplaats’…

Ik dans ook niet voor Samsung, maar Samsung maakt het wel mogelijk dat er 100 in plaats van tien feesten tijdens ADE zijn
Zo kan je het ook zien, maar sponsoring past niet bij de evenementen die wij organiseren, dit is onze manier.

De ‘underground’, wat is dat eigenlijk?
Dat is inderdaad een lastig te definiëren term, omdat iedereen er een ander idee bij heeft. Ik vind de definitie van Frank Zappa het mooist: ‘de mainstream komt naar je toe, maar de underground moet je zelf opzoeken’. [Lacht] Ironisch genoeg is het bij deze demonstratie precies andersom, maar zie dat dan maar als de uitzondering op de regel. Voor deze ene keer komen wij naar jullie toe. Maar dat maakt ADEV denk ik nou juist zo’n mooi evenement.

(route van de ADEV-demonstratie op zaterdag 18 oktober)

Belangrijk agendapunt voor ADEV zijn de vrijplaatsen die langzaam maar zeker uit de stad verdwijnen. Kan je uitleggen wat een vrijplaats is en waarom die terugloop een probleem is?
Een vrijplaats is in ieder geval iets anders dan een broedplaats. Een broedplaats is een door de gemeente aangewezen plek waar je over het algemeen voor een bepaalde periode creatief kan zijn. Het is dus gebonden aan een tijdslimiet. Je betaalt er huur, er gelden strenge huisregels. Kortom: in onze ogen is een broedplaats niet vrij en bovendien vaak de speelbal van een sluw politiek spelletje.

Een vrijplaats is wel vrij. In Amsterdam zijn dat plekken als ADM, Villa Friekens, Bajesdorp en tot voor kort ook De Valreep, maar die is inmiddels ontruimd. Mede door het beleid van de gemeente worden dit soort plekken schaars. Wij willen niet alleen dat deze vrijplaatsen worden behouden, we vinden dat er nieuwe plekken geclaimd moeten worden. Het is bizar dat in Europa alleen Athene meer leegstaande kantoren heeft dan Amsterdam. Dan zou je zeggen dat er in een van die panden minimaal één vrijplaats kan worden gesticht.

Waarom zijn die vrijplaatsen belangrijk voor een stad?
Als ik kijk naar wat er uit die vrijplaatsen allemaal is voortgekomen, dan zijn dat initiatieven waar de stad en Amsterdammers heel veel aan hebben en waar wij trots op mogen zijn. Als je diep in het verleden van podia als Paradiso en Melkweg duikt zie je dat die locaties ooit tot de underground behoorden. Het waren locaties waar niks mee werd gedaan en die opeens geclaimd zijn voor een culturele bestemming. Dat is te danken aan de mensen die daar een vrijplaats hebben gesticht. Natuurlijk zijn broedplaatsen creatieve plekken, maar de grens tussen een broedplaats en een verhuurschuur is dun. We zien het steeds meer opschuiven in de richting van de commercie. Ik hoef de DJB-lezer volgens mij niet uit te leggen dat plekken waar subculturen kunnen floreren van onschatbare waarde zijn. Vrije creatie is iets wezenlijk anders dan gereguleerde creatie en zonder underground is er geen alternatief voor de monocultuur van gereguleerde broedplaatsen en commerciële clubs.

Heb je een verklaring voor het feit dat de overtuiging om een vrijplaats te creëren anno 2014 veel minder sterk aanwezig lijkt?
Kraken is minder sexy geworden. Vroeger was het niet alleen geaccepteerd, de politiek verwelkomde krakers zelfs als oplossing voor de leegstand. Er was een veel bredere maatschappelijke acceptatie. De kraakbeweging is in de jaren tachtig vrij militant geworden en dat heeft geleid tot marginalisering. De maatschappelijke acceptatie werd minder en inmiddels kan de kraakbeweging op veel minder steun rekenen. Ondanks dat zijn er nog steeds veel krakersinitiatieven die hele toffe dingen doen en goed zijn voor de subcultuur in Amsterdam. Dat gebeurt op de locaties ik hierboven noemde. Andere concrete voorbeelden zijn Het Spinhuis, Schijnheilig en OCCII.

…‘Onlangs publiceerden jullie een groot interview met ADE-directeur Richard Zijlma, daar worden we afgeschilderd als anti-ADE-club, maar het ligt genuanceerder’…

Hoe komt de demonstratie er precies uit te zien?
Er zijn zes a zeven geluidswagens met verschillende muziekstijlen die op het ADE weinig ruimte krijgen. Denk dan aan tekno, psychedelische trance en andere subgenres. Er kan gedanst worden, er is een wagen met een band en een wagen met een karaoke soundsystem dat zichzelf niet al te serieus neemt. In overleg met de gemeente hebben we dit jaar een ambitieuze route uitgestippeld, die kan je vinden op onze website. Het is een demonstratie, maar wij demonstreren op een leuke manier.

Het is dus niet zozeer een demonstratie tegen ADE, maar voor subcultuur?
Absoluut. Onlangs publiceerden jullie een groot interview met ADE-directeur Richard Zijlma, daar worden we afgeschilderd als anti-ADE-club, maar het ligt genuanceerder. Natuurlijk hebben we kritiek op het ADE, maar we willen ons vooral sterk maken voor het behoud van de underground. Dat het ADE bestaat is een feit, het is zoals het is, maar wij gaan vooral ergens vóór demonsteren.

Meer informatie over de idealen, de route van de demonstratie en de initiatieven van Amsterdam Danst Ergens Voor lees je hier